چه احساسی خواهید داشت، وقتی در زیر یک گنبد سفید، سفری به آسمان کنید و پای در «راه شیری» بگذارید. در غبار اطراف مشتری فرو روید و یا به سرخی مریخ نزدیک شوید و در حالی که روی زمین هستند از بالا به آن نگاهی بیندازید.
«صور فلکی» را از نزدیک ببینید و به دب اکبر و اصغر و ستاره سهیل چشمکی بزنید. اطراف اورانوس گشتی بزنید و پا روی خاک ماه بگذارید! سفر به آسمان؛ آرزوی دیرینه انسان بود که تاکنون شمار کمی از انسان ها توانسته اند به خارج از فضای زمین سفر و آن را تجربه کنند. اما بازسازی فضای کهکشان و رفتار ستاره ها و اجرام آسمانی با توجه به دستاوردهای علمی دانشمندان از گذشته تا کنون، سبب شد که این فضای بی نظیر و به ظاهر غیرقابل دسترس، مانند یک سفررویایی دراختیار انسان ها قرار بگیرد.
آسمان نما یا «پلانتاریوم» فضایی است که می توانید برای ساعتی در خیال سفر به «کهکشان» در صندلی راحتی بنشینید. بزرگترین آسمان نمای ایران با نام «گنبد مینا» که همان تداعی کننده آسمان بالای سرمان است و در آثار شاعران ایرانی از آن بسیار یاد شده است، اخیراً دربوستان منظومه شمسی( بخشی از بوستان آب و آتش) واقع در تپه های عباس آباد تهران، افتتاح شده است.
ساختمان این پروژه در انتهای «پل طبیعت» دراین منطقه مانند گل آفتاب گردانی است که به سمت خورشید نگاه می کند. زیبایی این سازه در کنار کاشی کاری های لاجوردی اطراف آن، یک اثر بی نظیر است. گنبد شیشه ای این سازه به رنگ سبز و گلبرگ های فلزی آن، نقره ای رنگ است. در کاشی کاری های اطراف این ساختمان تقریبا مدور، کاشی های لاجوردی و طلایی با معرفی دانشمندان برتر ایران و جهان خودنمایی می کند.
از در که وارد این ساختمان زیبا می شوید، با نگاه به سقف، حلقه ای از کُره ها را می بینید که نمایانگر سیارات آسمان هستند و دور سقف داخل آسمان نما را گرفته اند.
موزه های کوچک
در دیوارهای اطراف راهرو اصلی ساختمان آسمان نما با ویترین شیشه ای، موزه های کوچکی ایجاد شده و از جمله در موزه نجوم «اسطرلابی» به عنوان اجداد آسمان نما، به نمایش درآمده است. در بخشی دیگر ساعت نجومی بزرگی که به طرز خاصی برروی چاهی نصب شده به چشم می خورد که از آن استفاده های مختلفی در قدیم می شده است. در موزه «سحر و جادو» هم درباره کتاب «الحلیل» توضیحاتی ارائه شده است و این که سه برادر از خراسان قدیم توانسته بودند با به کارگیری علوم ریاضی و شیمی و فیزیک و طراحی ماشین های ساده، به کارهای عجیب دست بزنند. کار برجسته دیگر این برادران این بوده است که سفیرانی به کشورهای دیگر می فرستادند و علوم عصر خود را جمع آوری می کردند و با دانشمندان دیگر کشورها دیدار و گفت وگو داشتند تا بتوانند از علم آنها بهره مند شوند.
همه این تلاش ها و طراحی ماشین های سحر و جادوی آنها در کتاب «الحلیل» جمع آوری شده است که می تواند برای علاقه مندان به کارهای عجیب، جالب و تماشایی باشد.دراین موزه نمونه هایی از ماشین جادوگری آنها به نمایش درآمده است. درموزه دیگری نمونه هایی از «پیل اشکانی» یا «پیل تیسفون» که قدمت آن به ۲۰۰۰سال قبل برمی گردد و در حوالی شهر باستانی تیسفون کشف شده است، به نمایش درآمده است که به گفته دانشمندان می تواند نخستین پیل الکتریکی ـ شیمیایی جهان باشد که به نظر می رسد برای آئین های سنتی ویا شوک، آن استفاده شده است.
جدول مندلیف
در بخشی دیگر از این راهرو «جدول مندلیف» به همراه تصاویر دانشمندان برجسته جهان و نمونه هایی از مدل های مولکول ها به نمایش درآمده است که می تواند بــرای بازدیــدکنندگـان و بخــصوص دانــش آموزان و دانشجویان، جذاب و دیدنی باشد. قرار است نمونه هایی از ماهواره های فضایی ساخت ایران هم در بخش هایی از فضای این راهرو اسرار آمیز، به نمایش گذاشته شود.
ویدئووال
این راهروی مدور، دارای صفحه های بزرگ نمایش یا «ویدئو وال» است که مراجعان به «گنبد مینا» می توانند در مقابل آن بایستند و به تماشای فیلم های علمی و تخیلی بپردازند. نصب این مانیتورهای بزرگ و عریض به نحوی است که صدای آنها وقتی در مقابل شان قرار بگیرید، به گوش می رسد و سبب می شود فضای این راهرو دچار آلودگی صوتی مضاعف نشود.
اتاق تاریک آسمان نما
در فضای داخلی آسمان نما ۱۵۵ صندلی راحتی در چند ردیف که بالای آنها سقفی گنبدی شکل به قطر ۵/۱۸ متر، طوری تعبیه شده است که بازدیدکنندگان به راحتی با نشستن و خواباندن پشتی آن، بتوانند با تمرکز بر سقف تمامی زوایای آسمان را تماشا کنند. چهار پروژکتور از دو سوی این سالن شیب دار با بهره گیری از نرم افزار رایانه ای، آسمان شب را بر پرده نمایشی که از ورقه ای خاص ساخته شده است، به نمایش در می آورند. این سالن جوری تعبیه شده است که صداها با تکنولوژی خاصی از پشت این پرده به گوش می رسد و فضا را بسیار عجیب تر و رویایی تر می سازد! قابلیت چشمگیر این سالن آن است که معلولان حرکتی هم قادرند با ورود به آن، از ویلچرهای موجود استفاده کنند و در کنار صندلی سایر مراجعه قرار بگیرند و درآسمان شب سیر کنند. * نمایش آسمان شب
هدف این مجموعه شبیه سازی «آسمان شب» است و به همین دلیل هم به آن «آسمان نما» می گویند. تصویرسازی کامپیوتری است و فضای گنبدی سبب می شود که افراد در شرایط واقعی آسمان قرار بگیرند و آن را ببینند.
شبیه سازی کردن می تواند آموزش۹۰ درصدی به مخاطبان باشد. آسمان نما نقش شبیه ساز را انجام می دهد و در جایی که بدون چشمان مسلح نمی توان اجرام و رویدادهای آسمانی را دید، در این شبیه سازی به راحتی می تواند همه این وقایع را درک کرد و حتی برای چندین بار و یا با زوایای مختلف، به آن نگریست.
در واقع آسمان نما،اصلی ترین ابزار معرفی نجوم به مردم است و بینندگان در آسمان نما می توانند درخصوص هر یک از رویدادهای نجومی که علاقه بیشتری به آن دارند، از جمله ستارگان دنباله دار، سحابی و انفجارهای خورشیدی کارهای تحقیقاتی هم انجام دهند.
منبع: روزنامه اطلاعات
